رمضان در آمریکا

راستش قصد نداشتم در این وبلاگ از مذهب و اعتقادات مذهبی آنچنان سخنی بگویم؛ چراکه معتقدم اعتقادات مذهبی هر فرد یک امری است شخصی و مربوط به زندگی درونی او و هیچ ربطی هم به دیگران ندارد. همانگونه که من حق ندارم نظر دینی و عقیدتی خودم را بردیگران تحمیل کنم؛ دیگران هم نباید برمن خرده بگیرند که چرا با اعتقادات و افکار آنان موافق نیستم و یا حتـّی مخالفم؟ با اینحال قصد دارم در این نوشته، محدود اطلاعات خود را برای آشنایی شما عزیزان یادآوری کنم تا آنانی که دم میزنند آمریکا و غرب سرزمین کفر و فحشا و.... است بدانند که هرچند اینان هیچ ادعایی در زمینه ی ارتباط با فلان امام ندارند و صدای صوت صلواتشان تا هفت تا محله نمیرود؛ چه آزادی و احترامی برای همه ی مذاهب و اعتقاد فکر ی و مذهبی دارند؟

از آنجاکه رفتارهای مذهبی و انجام مناسک مذهبی در آمریکا آزاد است؛ هرفردی میتواند به راحتی نوع حجاب و یا اعتقادات خود را انتخاب کند و تا جایی که تحمیلی بردیگران نباشد؛ این اعتقادات او از طرف دیگران با احترام روبرو خواهد شد. از جمله ی این اعتقادات مذهبی، آزادی «روزه»گرفتن و یا عبادت و نماز است. هرساله با شروع ماه رمضان و سپس فرا رسیدن عید سعید فطر، رئیس جمهور آمریکا طی پیامی این دو مناسب را به تمامی مسلمانان تبریک میگوید. سوای مساجد که در این ماه همچون داخل ایران و دیگر کشورهای مسلمان از رونق بیشتری برخوردارند؛ بیشتر ادارات و بخصوص مدارسی که دارای دانش آموز و دانشجوی مسلمان هستند؛ تغییرات کوچکی در برنامه های خود میدهند. مثلاً همین دانشکده ی ما که دارای چند دانشجوی عرب مسلمان است؛ سوای معافیتهایی که برای آنان شامل میشوند از جمله: اجازه ی عدم حضور در کلاسهای عصر برای آنانی که از راه دور میایند؛ و یا عدم سخت گیری در درس و مشق و تکلیف دانشجویان و... ترتیبی فراهم کرده اند تا دانشجویان مسلمان بتوانند جدای از دیگر دانشجویان خوابگاه، افطار خود را پس از غروب آفتاب صرف کنند و یا اینکه بجای صبحانه، در هنگام سحر، جهت صرف غذا به ناهارخوری مراجعه کنند.

بیشتر مسلمانان از طریق مراکز اسلامی نزدیک محل سکونت خود از برنامه ی ساعات اذان و سحر و افطار با خبر میشوند؛ با این حال، درکنار شبکه های ماهواره ای مثل الجزیره، المنار و سلام، شبکه ی تلویزیونی Link TV نیزبیشتر برنامه های خود را در طول این ماه به برنامه هایی مذهبی و اسلامی اختصاص میدهد. از جمله ی این برنامه ها پخش اذان و اعلام ساعات اذان به افق منطقه های مختلف آمریکا، معرفی مراکز اسلامی و مساجد، معرفی برنامه های خاص رمضان در سطح آمریکا، معرفی سنتهای مذهبی در آمریکا، معرفی سنتهای مردم و اقلیتهای مختلف مذهبی کشورهای مختلف در آمریکا به مناسبت رمضان و.... البته سایتهای اینترنتی بسیاری نیز در امر اطلاع رسانی در این زمینه نیز فعـّالند و کافی است که عبارت Ramazan in U.S را جستجو کنید و به بسیاری از آنها دسترسی پیدا کنید.

گفتنی است که در مسیحیت هم «روزه»Fast وجود دارد. این ایام روزه داری یا رمضان Ramadan/Ramadhan را با واژه ی Lent میشناسند. بیشتر مسیحیان شاخه ی کاتولیک آن را به یاد ایامی که مسیح به بیابانها و تنهایی رفت و تمام مدّت 40 روز را بدون هیچگونه خوراک و آشامیدنی به سربرد؛ برگزار میکنند . گفتنی است که روزه داری آنها فقط در نخوردن گوشت قرمز در روزهای جمعه محدود میشود و شروع این ایام با مراسم فستیوالی است که همچون «کلوخ اندازون*» خودمان در روز یا روزهای قبل از آن برگزار میشود. مرکز این فستیوال که با اسامی دیگری همچون «کارناوال» و «ماردی گرا»Mardi Gras نیز شناخته میشود در «نئوآرلندو» و«لوئیزیانا» ی آمریکاست و شامل بریز و بپاش و بخور بخور فراوانی است. بعضی ها که بیشتر معتقدند؛ در این جشنواره با خود عهد میکنند که سوای نخوردن گوشت در جمعه ها، از کشیدن سیگار و یا نوشیدن الکل هم خود داری کنند و برای آمریکاییها 40 روز خودداری از موارد ذکر شده، یعنی اوج جانفشانی.

هرچند من از حدود هشت سال پیش که هنوز در ایران بودم؛ بخاطر رد شدن سنگی از کنار کلیه ام، از توجیح شرعی روزه خواری برخوردار بوده ام؛ از زمانی هم که به آمریکا آمده ام؛ کمتر ایرانی را دیده ام که به امر شریف نخوردن و نیاشامیدن در این ماه آنچنان پای بند باشد و ای بسا که اگر هم شروعی آتشین داشته باشند؛ نیمه های راه رمضان پنچر میشوند. بیشتر کسانی که واقعاً روزه داری میکنند از اعراب هستند وبیشتر رستورانها و مغازه هایی که به مدیریت آنان است؛ سوای ارائه ی بیشتر و جدی تر خوراکی های این ایام مثل خرما و زولبیا و بامیه و ... ساعات کار خود را نیز برمبنای اوقات شرعی تنظیم میکنند. البته جای خرده گیری هم نیست و اگر از هموطنان خارج از کشورهم بگذریم؛ این روزها چنان بلایی برسراعتقادات مردم داخل کشورم نیز آورده اند که مومنان، دین را فراموش کرده اند و عارفان، خدا را. چندی پیش با یکی ازدوستان داشتم از همه چیز صحبت میکردم و سخن رسید به آنجا که گفت:«دلم بدجوری هوس شنیدن صدای «اذان مرحوم موذن زاده ی تبریزی» را کرده». به او گفتم: «اگه میدونستم ازدوستان درخواست میکردم سی دی آن را برایت از ایران بیاورند. هرچند که همین الان هم میتوانی از اینترنت دانلود کنی».

«نگاهی عاقل اندر سفیه» به من انداخت و گفت:«نمیدونم چرا این پدرسوخته هایی که این همه واحد درسی توی دانشگاههای آمریکا به ما درس میدادند؛ چیزی از این مسائل نگفتند». به سرعت، زهرسخنش را درک کردم و عذرخواهی کردم. او درحالیکه با همان چهره ی درهم شکسته ی 50 سالگی اش، سیگاری آتش میزد؛ خودش را روی مبل جابجا کردو گفت:«پسر!! هرچیزی در جای خودش میچسبد. باید در ایران باشید و حتی اگر تمام طول سال دریدگی هم کرده باشی؛ ماه رمضان یا محرم رسیده باشد و برای همین مدت کوتاه هم که شده، آدم شده باشی و همزمانی که از خیابان می گذری؛ ظهر باشد و اذان را که از مناره ی مسجدی درحال پخش است بشنوی؛ تا معنویت آن را دریابی». راستش یه لحظه از ناپختگی سخنم خجالت زده شدم. امـّا نمیدانم اکنون کجاست و چه میکند؟ باید ببینمش و برایش بگویم که جناب قدرت حاکم در ایران چنان مست غرور خود شده است که ماه رمضان امسال، پخش صدای ملکوتی استاد شجریان (مثنوی و«ربنّا»ی او که به نوعی «آرم» این ماه است) را بخاطر آزاده خواهی و مخالفتهایی که این استاد بزرگوار با آنان داشته است؛ از صدا و سیمای میلی ایران ممنوع کرده اند. و شاید هم این روزها عرفان خاص این ماه و روزه داری آن نیز، در داخل ایران به فنا رفته است؛ چه برسد به تاثیر معنوی صدای اذان موذن زاده!!؟؟

در ادامه ی سخن شما را دعوت میکنم به شنیدن «مثنوی خوانی»معروف استاد شجریان بر روی اشعار حضرت مولانا. لینک این قطعه و «ربنـّا»ی استاد نیز، جهت دانلود ارائه شده است.

مثنوی خوانی استاد شجریان جهت دانلود
قطعه ی معروف «ربنـّا» باصدای استاد شجریان جهت دانلود

جهت آشنایی با تاریخچه ی تهیه و تنظیم این دو قطعه و نیز زندگی نامه ی کوتاهی از مرحوم «ذبیحی- بلبل شاه» و نیز شنیدن آثاری از استاد شجریان و نیز شادروان «ذبیحی» به این دو نوشته ی بسیار عالی مراجعه کنید: 1- وبلاگ تورجان-از این ربّنا تا آن ربـّنا-نگاهی به تاریخچه ی مذهبی خوانی در ایران-نمونه هایی از صدای استاد شجریان و مرحوم ذبیحی 2- وبلاگ موسیقی ایرانی-ربنای خسرو آواز ایران استاد شجریان .... جا دارد از دوستانی که از سرعشق و باور قلبی و یقین معنوی، در این ماه اقدام به روزه داری و عبادت میکنند؛ درخواست داشته باشم همه ی هموطنانم را از دعای خیر و انرژی های مثبت حال و احساس خود فراموش نکنند.

**** پینوشت: درگذشته های نه چندان دور، در منطقه ی اصفهان و نجف آباد روز قبل از شروع ماه رمضان مراسمی برگزار میکردند که به «کلوخ اندازون» مشهور بود. در این دورهمنشینی که در باغ یا مزرعه برگزار میشد؛ سوای اینکه آخرین ناهار قبل از رمضان را حسابی مفصـّل صرف میکردند؛ مسابقه ای برگزار میشد و هرکس «کلوخی»(پاره ای از خاک به هم چسبیده/قــُلوه سنگ) را پرتاب میکرد و مسافت طی شده توسط کلوخ را اندازه میگرفتند تا پس از ماه رمضان نیز دوباره این مسابقه را تکرار کنند و دریابند ایام روزه داری تا چه حدّ باعث ضعف قوت دست و بازوی آنها شده و این بار تا چه مسافتی «کلوخ» را «انداختند»؟